Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης το σώμα σας προετοιμάζεται για την παραγωγή του γάλακτος είτε σκοπεύετε να θηλάσετε είτε όχι. Oι μαστοί σιγά – σιγά αυξάνονται σε μέγεθος και βάρος (περίπου κατά το 1/3). Η θηλή γίνεται μεγαλύτερη και η θηλαία άλως σκουρότερη και μεγαλύτερη.

 Μετά τον τοκετό και την έξοδο του πλακούντα αρχίζει η παραγωγή του γάλακτος – το πύαρ είναι το πρώτο γάλα που παίρνει το νεογέννητο. Έχει χρώμα λεμονοκίτρινο, η ποσότητά του είναι μικρή, αλλά η αξία του μοναδική.

 Μετά την τρίτη περίπου μέρα μετά τον τοκετό το πύαρ γίνεται μεταβατικό γάλα και μετά την έβδομη με δέκατη μέρα γίνεται ώριμο γάλα. Το χρώμα του είναι προς το άσπρο, παράγεται σε μεγαλύτερη ποσότητα και δίνει περισσότερη ενέργεια.

 Ο μηχανισμός παραγωγής γάλακτος μπορεί να επηρεαστεί από το άγχος, το φόβο, την υπερένταση και την κούραση αλλά μπορεί ακόμη να ενεργοποιηθεί και μόνο με το άκουσμα του μωρού, το κοίταγμα ή και με τη σκέψη αυτού. Όσο περισσότερο το βρέφος θηλάζει τόσο περισσότερο γάλα θα παραχθεί. Το μέγεθος του μαστού δεν έχει καμία σχέση με την ικανότητα παραγωγής γάλακτος.

Από την πρώτη ώρα που θα κρατήσετε το μωρό σας στην αγκαλιά σας, θα είναι έτοιμο για το πρώτο του τάισμα. Είτε επιλέξετε να θηλάσετε είτε όχι, θα έχετε την ευκαιρία να περάσετε πολύ χρόνο ταΐζοντας το μωρό σας κατά τη διάρκεια των πρώτων εβδομάδων και μηνών.

 Ο μητρικός θηλασμός ίσως είναι το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο, σίγουρα όμως θα χρειαστείτε βοήθεια και συμπαράσταση μέχρι να συνηθίσετε και εσείς και το μωρό σας. Άλλωστε να θυμάστε ότι είναι η πρώτη φορά και για τους δυο σας. Το πρώτο σας μητρικό γάλα είναι μια ιδιαίτερη ουσία που ονομάζεται πρωτόγαλα.

 Για να πάρετε βοήθεια, μιλήστε με το γιατρό σας ή έναν σύμβουλο θηλασμού. Εάν ο θηλασμός δεν είναι για σας, υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις σε γάλα “φόρμουλα” που θα σας συστήσει ο παιδίατρός σας. Το σημαντικό είναι το μωρό σας να λαμβάνει τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται.

Το ιδανικότερο είναι να ξεκινήσετε το θηλασμό αμέσως μετά τον τοκετό. Επειδή όμως δεν είναι πάντα εφικτό, μπορείτε να ξεκινήσετε αμέσως μόλις σας φέρουν το μωρό στο δωμάτιο.

1. Θηλάζετε το μωρό 8-12 φορές το 24ωρο (κατά μέσο όρο κάθε 2-3 ώρες). Όσο πιο συχνά θηλάζετε το μωρό σας, τόσο πιο γρήγορα θα εξοικειωθείτε τόσο εσείς όσο και το μωρό σας. Επίσης όσο περισσότερο θηλάζει το μωρό, τόσο περισσότερη ποσότητα γάλακτος θα έχετε.
2. Εάν το μωρό δεν ξυπνάει ή εάν κοιμάται τις τρεις τελευταίες ώρες, από τότε που θηλάσατε για τελευταία φορά, προσπαθήστε να το ξυπνήσετε μαλακά και να το ταίσετε. Αυτό δεν ισχύει για το βράδυ, όπου μπορείτε να εκμεταλλευτείτε τον τυχόν μεγαλύτερο ύπνο του μωρού σας για να ξεκουραστείτε.
3. Τα μωρά τείνουν να ξυπνούν πολύ πιο γρήγορα από το διάστημα των τριών ωρών κατά τις πρώτες εβδομάδες της ζωής τους. Η συμπεριφορά αυτή είναι τελείως φυσιολογική, χρειάζεται λίγη υπομονή από την πλευρά σας μέχρι να σταθεροποιηθεί το ωράριο του ύπνου τους.

1. Τις 2-3 πρώτες μέρες που θα έχετε το πύαρ (το πρωτόγαλα) η διάρκεια του θηλασμού είναι μικρή. Την πρώτη ημέρα αφήνετε το μωρό σας να θηλάσει 3 λεπτά από κάθε μαστό, την δεύτερη μέρα 10 λεπτά από κάθε μαστό. Από την τέταρτη μέρα και μετά ή κατά τη διάρκεια του θηλασμού είναι 20 λεπτά από κάθε μαστό και έτσι θα παραμένει.
2. Κατά τη διάρκεια του θηλασμού το μωρός σας κατά διαστήματα θα σταματάει τις θηλαστικές του κινήσεις. Μην ανησυχείτε, ξεκουράζεται. Μην ξεχνάτε ότι τόσους μήνες έπαιρνε την τροφή του έτοιμη, ενώ τώρα πρέπει να καταβάλλει προσπάθεια για να το πετύχει. Από μόνο του σε λίγο, θα ξεκινήσει να θηλάζει και πάλι. Εάν καταλάβετε ότι το έχει πάρει ο ύπνος φροντίστε με ήπιο τρόπο να το ξυπνήσετε.
3. Το μωρό εκτός από γάλα καταπίνει και μία μικρή ποσότητα αέρα. Αυτός ο αέρας εάν δεν βγει με το ρέψιμο του μωρού ή θα κατεβεί στο έντερο και θα του δημιουργήσει κολικούς ή θα βγει από μόνος του παίρνοντας και το περιεχόμενο του στομάχου του δηλαδή θα κάνει εμετό. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό όταν τελειώνετε το θηλασμό από κάθε στήθος να τοποθετείτε το μωρό σας λίγα λεπτά στον ώμο σας για να ρευτεί.

• Πλύνετε τα χέρια σας με σαπούνι.
• Πλύνετε το στήθος και τις μασχάλες σας με νερό. Ποτέ μην χρησιμοποιείτε σαπούνι, αντισηπτικά ή οινόπνευμα για την καθαριότητα του στήθους. Ξηραίνουν το στήθος, αφαιρούν τη φυσική του λιπαρότητα και το προδιαθέτουν να κάνει ραγάδες.
• Καθίστε κάπου αναπαυτικά. Έχετε κοντά μερικά μαξιλάρια για να στηρίξετε τα πόδια εάν κάθεστε σε καρέκλα. Μην σκύβετε πάνω από το μωρό και μην είστε ξαπλωμένη.
• Τοποθετείτε πάντα το μωρό στο ίδιο ύψος με το στήθος.
• Διαλέγετε μία από τις στάσεις που προαναφέρουμε παρακάτω. (Άσχετα με την στάση που θα διαλέξετε, το μωρό πρέπει να βλέπει προς το στήθος σας. Αυτό έχει μεγάλη σημασία ώστε να μην έχετε προβλήματα κατά το θηλασμό).

• Το μωρό θηλάζει 8-12 φορές το 24ωρο.
• Ακούτε το μωρό να καταπίνει την ώρα του θηλασμού. Αυτό είναι και το πλέον αξιόπιστο σημάδι πως το μωρό σας τρωει και μάλιστα καλά.
• Το στήθος είναι μαλακό μετά το θηλασμό.
• Αλλάξετε τουλάχιστον 6 πάνες μέσα στο 24ωρο.
• Δύο εβδομάδες μετά τη γέννησή του, το μωρό έχει το ίδιο βάρος που είχε όταν γεννήθηκε.
• Το μωρό κάθε εβδομάδα πρέπει να παίρνει περίπου 150 gr βάρος

Η εμπειρία του θηλασμού πρέπει να είναι άνετη και ευχάριστη. Παρόλα αυτά κάποιες γυναίκες παραπονιούνται για πόνο κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Το πρόβλημα αυτό μπορεί να εμφανιστεί ελάχιστες φορές αρκεί να φροντίσετε εσείς γι αυτό, γιατί ναι μεν τις πρώτες μέρες του θηλασμού θα έχετε μαλακές θηλές όμως μετά από 1-2 εβδομάδες μπορεί να ερεθιστούν τόσο που να πονάτε.

ΠΟΛΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ:Η περιποίηση των θηλών ήδη από τις αρχές της εγκυμοσύνης.Ιδανικά θα πρέπει οι θηλές να διατηρούνται σφρυγιλές και ενυδατωμένες με την βοήθεια φαρμακευτικών προιόντων πλούσιων σε έλαια ή ακόμη καλύτερα με φυσικά προιόντα όπως το ελαιόλαδο.Πολύ σημαντική επίσης και η διατήρηση της υγιείνης της περιοχής με τον καθαρισμό της με οινόπνευμα τόσο κατά το διάστημα πριν όσο και κατά την διάρκεια του θηλασμού.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Δεν είναι φυσιολογικό να έχετε φουσκάλες, πολύ ξηρό δέρμα και να αισθάνεστε πόνο τόσο κατά τη διάρκεια του θηλασμού, όσο και στο μεσοδιάστημα.

Μπορείτε να εμποδίσετε την εμφάνιση της υπερφόρτωσης εάν: Ταίζετε το μωρό σας σε τακτά χρονικά διαστήματα περίπου 8-12 φορές το 24ωρο. Δεν αραιώνετε το γάλα με νερό ή με κάτι άλλο για τις πρώτες 3-4 εβδομάδες εκτός και αν σας έχει συμβουλέψει να το κάνετε ο παιδίατρος. Αν σταματήσετε να θηλάζετε το μωρό σας, η διακοπή πρέπει να γίνει σταδιακά.

Τοποθετήστε μια ζεστή και υγρή πετσέτα πάνω στο στήθος σας για 2-5 λεπτά ή κάντε ένα ζεστό μπάνιο πριν το θηλασμό. Βγάλτε, με το χέρι κάποια ποσότητα γάλακτος ώστε να μαλακώσει η περιοχή, αφού έχετε βγάλει την υγρή πετσέτα. Έτσι το μωρό μπορεί να θηλάσει πολύ πιο εύκολα. Κάντε ελαφρό μασάζ στο στήθος σας κατά τη διάρκεια του θηλασμού.

Τοποθετήστε κομπρέσες με παγωμένο νερό στο στήθος σας μετά το θηλασμό ώστε να φύγει το πρήξιμο και η δυσφορία που δημιουργεί. Αν το μωρό σας δείχνει προτίμηση σε ένα μόνο μαστό, χρησιμοποιείστε κάποιο ειδικό μηχάνημα ή το χέρι σας ώστε να τραβήξετε το γάλα σας από τον άλλο μαστό.

Αν το μωρό σας δεν μπορεί να θηλάσει ή οι θηλές σας είναι επίπεδες χρησιμοποιήστε τις ειδικές θηλές από σιλικόνη που θα βοηθήσουν το μωρό σας να πιάσει εύκολα το στήθος . Αποφύγετε να χρησιμοποιείτε μπιμπερό, πιπίλες ή άλλα αντικείμενα κατα την περίοδο της υπερφόρτωσης. Θα μπερδέψετε το μωρό και δεν θα θέλει να θηλάσει από το στήθος σας.

Προκαλείται όταν η μητέρα δεν εφαρμόζει τους κανόνες υγιεινής στο στήθος της, όταν έχει ραγάδες και όταν δεν φροντίζει να αδειάσει το στήθος της κάθε φορά που έχει υπερφόρτωση. Τα συμπτώματα είναι πυρετός 39-40 βαθμούς Κελσίου, ταχυσφυγμία, κρυάδες, πόνους στις αρθρώσεις και στο στήθος, πονοκέφαλος, ναυτία και τάση για έμετο, βάρος και θερμότητα στο στήθος. Εάν παρατηρήσετε κάποια από τα συμπτώματα αυτά να μας ενημερώσετε.

Τι πρέπει να κάνετε:

• Να συνεχίσετε να θηλάζετε σε συχνά χρονικά διαστήματα και αρχίζοντας από το στήθος που έχει το πρόβλημα. Επειδή η λοίμωξη έχει προσβάλλει τα μαλακά μόρια και όχι το γάλα, δεν χρειάζεται να φοβάστε μήπως αρρωστήσει το μωρό.
• Κάνετε ζεστά λουτρά στο στήθος που έχει πρόβλημα ή κάνετε ένα ζεστό ντους πριν θηλάσετε.
• Φροντίστε να βγάζετε το γάλα κάθε φορά που αισθάνεστε το στήθος σας βαρύ και γεμάτο.
• Να μετράτε τη θερμοκρασία σας συχνά. Σε περίπτωση που δεν υποχωρούν τα συμπτώματα χορηγείται αντιβιοτική αγωγή.

Ο θηλασμός είναι μία τρυφερή, ζωτική διαδικασία μέσα από την οποία αναπτύσσεις έναν ξεχωριστό δεσμό με το μωρό σου. Είναι ο φυσικός τρόπος για να του παρέχεις καθημερινά, όλα τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται στα κρίσιμα στάδια της ανάπτυξης, ώστε να μεγαλώσει και να εξελιχθεί σε έναν υγιή και δυνατό οργανισμό.

Άλλωστε, γνωρίζεις καλά πως το μητρικό γάλα είναι η ιδανική τροφή, αυτή που μπορεί να καλύψει απόλυτα τις αυξημένες ανάγκες του μωρό σου την παρούσα περίοδο. Την ίδια στιγμή, όμως, ο δικός σου οργανισμός παρουσιάζει εξίσου μεγάλες ανάγκες, τις οποίες χρειάζεται να λάβεις υπόψη σου, για να συνεχίσεις να προσφέρεις μία τροφή υψηλής θρεπτικής αξίας στο μωρό σου.

Τι μπορείς να κάνεις, λοιπόν, για να βελτιώσεις την ποιότητα του μητρικού γάλακτος που του προσφέρεις; Για να μάθεις την απάντηση, χρειάζεται να γίνεις λίγο πιο προσεκτική με τα γεύματα που καταναλώνεις κατά τη διάρκεια της ημέρας. Διότι οι δικές σου διατροφικές επιλογές είναι εκείνες που θα καθορίσουν πόσο ωφέλιμο είναι το μητρικό γάλα που παράγεις για το μωρό.

Ακριβώς για αυτό, παρακάτω έχουμε συγκεντρώσει μερικές συμβουλές που υπόσχονται να αναβαθμίσουν την ποιότητα των γευμάτων σου κατά τη διάρκεια του θηλασμού, ενώ θα σε βοηθήσουν να διαμορφώσεις μία ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή.

Για να απολαμβάνεις καθημερινά μία υγιεινή και «πλούσια» διατροφή, χρειάζεται να καταναλώνεις τουλάχιστον πέντε γεύματα μέσα στην ημέρα, τα οποία θα περιέχουν θρεπτικές επιλογές από όλες τις ομάδες τροφίμων, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά, το κρέας, το ψάρι, τα όσπρια, τα ζυμαρικά, αλλά και τα γλυκά, με μέτρο πάντα.

Ωστόσο, για να είσαι σίγουρη πως καλύπτεις τις ανάγκες του μωρού σου μέσω του μητρικού γάλακτος, ενώ συγχρόνως λαμβάνεις τα θρεπτικά συστατικά που καλύπτουν τις ανάγκες σου ως θηλάζουσα μητέρα, καλό είναι να καταναλώνεις τροφές που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο, όπως το γάλα, τα τυριά και το γιαούρτι. Εξίσου πολύτιμος είναι και ο σίδηρος στην παρούσα φάση για εσένα, τον οποίο μπορείς να βρεις στις φακές, τα ρεβίθια, το κουνουπίδι και το μπρόκολο.

Η βιταμίνη D είναι ένας ακόμη διατροφικός  σύμμαχος  για εσένα και το μικρό σου, τον οποίο μπορείς να λάβεις από τα λιπαρά ψάρια, τον κρόκο του αβγού, το πορτοκάλι και τη βρώμη. Η συγκεκριμένη βιταμίνη ενισχύει την καλύτερη απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό, ενώ βοηθά στη σωστή ανάπτυξη των οστών και των μυών του μωρού. Φυσικά, από τα γεύματά σου δεν θα μπορούσαν να λείπουν τα ευεργετικά Ω-3 λιπαρά οξέα, τα  καλά  λιπαρά που υπάρχουν στα καρύδια, τον σολομό, τις σαρδέλες, τον μπακαλιάρο και ενισχύουν σημαντικά την ανάπτυξη των νοητικών λειτουργιών του μωρού σου.

Ευτυχώς, η διατροφή μίας θηλάζουσας μητέρας δεν επιβάλλει πολλούς ή αυστηρούς περιορισμούς, αφού περιλαμβάνει προσθήκες από όλες τις ομάδες τροφίμων. Παρόλα αυτά, καλό θα ήταν να γίνεις λίγο πιο επιλεκτική με τις προσθήκες που πραγματοποιείς στα ημερήσια γεύματά σου, ώστε να είσαι σίγουρη πως κάνεις ό,τι καλύτερο για να προσφέρεις ένα ποιοτικό και ωφέλιμο μητρικό γάλα στο μικρό σου. Ακριβώς για αυτό, θα μπορούσες να περιορίσεις την κατανάλωση ροφημάτων που περιλαμβάνουν διεγερτικές ουσίες, όπως η καφεΐνη, ειδικότερα τους πρώτους τρεις μήνες του θηλασμού, καθώς ακόμη και η ελάχιστη ποσότητα καφεΐνης που καταλήγει στο μητρικό γάλα, μπορεί να προκαλέσει υπερδιέγερση ή δυσκολίες στον ύπνο του μωρού. Τους επόμενους μήνες, μπορείς να ακολουθήσεις τις υποδείξεις των ειδικών που συνιστούν δύο φλιτζάνια καφέ, δηλαδή 300mg καφεΐνης την ημέρα.

Επίσης, υπάρχουν κάποιες συγκεκριμένες τροφές, όπως το σκόρδο, το σέλινο, το κρεμμύδι και τα πικάντικα καρυκεύματα, τα οποία δεν επηρεάζουν την υγεία σου ή τη θρεπτική αξία του μητρικού γάλακτος, αλλά μπορούν να αλλοιώσουν τη γεύση και την οσμή του. Αν καταναλώσεις κάποια από τις παραπάνω τροφές και έπειτα θηλάσεις το μωρό σου, μπορεί να παρατηρήσεις τις αντιδράσεις του. Αν το μωρό συνεχίσει να απολαμβάνει το γάλα και τη διαδικασία του θηλασμού, χωρίς να αποφεύγει το στήθος, σημαίνει πως μπορείς να συνεχίσεις να τα περιλαμβάνεις στα πιάτα σου.