Βλέποντας λιγο την ανατομία του ουροποιητικού συστήματος της γυναίκας θα δούμε πως η ουροδόχος κύστη είναι ένα κοίλο όργανο το τοίχωμα του οποίου αποτελείται από λείες μυικές ίνες,τον λεγόμενο εξωστήρα μύ της κύστεως.Απο την άλλη μεριά έχουμε  την ουρήθρα συνολικού μήκους 3-5 εκ. ,το τοίχωμα της οποίας αποτελείται από βλεννογόνο,υποβλεννογόνιο χιτώνα,λείο μυικό στρώμα και γραμμωτό μύ(ραβδοσφιγκτήρας).Οι παραπάνω δομές συμβάλλουν στην παραγωγή της ενδοουρηθρικής πίεσης και συνεπώς στην εγκράτεια των ούρων.

• Όταν η πλήρωση της ουροδόχου κύστεως φθάσει σε έναν συγκεκριμένο όγκο τότε μέσω της ενεργοποίησης συγκεκριμένων νευρικών οδών πρώτα χαλαρώνει ο έξω σφιγκτήρας της ουρήθρας και το πυελικό έδαφος και αμέσως μετά ακολουθεί η σύσπαση του εξωστήρα μύ της κύστεως.Με την συμπλήρωση της ούρησης ο έξω σφιγκτήρας της ουρήθρας και το πυελικό έδαφος συσπώνται και ο εξωστήρας μύς της κύστης χαλαρώνει.

  Έτσι λοιπόν,η ακράτεια ούρων εμφανίζεται όταν η ενδοκυστική πίεση ξεπερνά την μέγιστη ενδοουρηθρική πίεση.

• Ακράτεια ούρων από προσπάθεια

Η συχνότερη αιτία ακράτειας ούρων(40-60% των γυναικών που προσέρχονται για έλεγχο).Κλινικά,η γυναίκα αναφέρει απώλεια ούρων με το βήχα,το φτάρνισμα,το γέλιο και γενικά με κάθε κίνηση που χρήζει κάποιας προσπάθειας.Η διάγνωση πέρα από κλινική γίνεται και κατά τον ουροδυναμικό έλεγχο.Επίσης στο 50% των ασθενών αυτών συνυπάρχει κολπική χαλάρωση και ιδιαίτερα κυστεοκήλη.

• Υπερδραστηριότητα του εξωστήρα μυ της κύστεως

Η δεύτερη πιο σύχνή αιτία ακράτειας(20-40% των γυναικών που προσέρχονται για έλεγχο).Η ασθενής αναφέρει συχνοθρία,νυκτουρία,έπειξη προς ούρηση και επιτακτική ακράτεια ούρων.Διαγιγνώσκεται μόνο με τον ουροδυναμικό ελεγχο.Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ιδιοπαθής αλλά μπορεί να οφείλεται σε νευρολογικές παθήσεις όπως σκλήρυνση κατά πλάκας,κακώσεις σπονδυλικής στήλης,νόσος Parkinson και τέλος σε ένα μικρό ποσοστό γυναικών μετά από χειρουργικές επεμβάσεις αποκατάστασης ακράτειας ούρων.

• Ακράτεια από υπερπλήρωση

Κλινικά αναφέρεται διακοπτόμενη ή υπολειπόμενη ούρηση,συχνουρία,ακράτεια από προσπάθεια,επανειλημμένες ουρολοιμώξεις.Είναι η πιο συχνή ακράτεια σε ηλικιωμένες γυναίκες(λόγω υποτονίας του εξωστήρα της κύστης) παρολαυτά άλλες συνήθεις αιτίες είναι νευρολογικά προβλήματα(σκλήρυνση κατά πλάκας,περιφερικη νευροπάθεια από διαβήτη),κάκωση του εξωστήρα μύ της κύστεως,φάρμακα(αντικαταθλιπτικά,αντιχολινεργικά),απόφραξη της ουρήθρας(είτε από χειρουργική υπερδιόρθωση ουρηθροκήλης,είτε από στένωση της ουρήθρας είτε από κάμψη της ουρήθρας από πρόπτωση)

• Μικτού τύπου ακράτεια
• Συρίγγια κατώτερου ουροποιητικού συστήματος
• Παροδική ακράτεια από ουρολοίμωξη
• Εκκόλπωμα ουρήθρας

Λήψη Ιστορικού

Η πλήρης λήψη του ουρολογικου ιστορικού είναι εξαιρετικά σημαντικη και η αναζήτηση των κλινικών συμπτωμάτων αποτελεί την πρώτη προσέγγιση του προβλήματος.Τα σημαντικά σημεία στην λήψη του γυναικολογικού ιστορικού της ασθενούς είναι:

• Προηγηθείσες χειρουργικές επεμβάσεις(υστερεκτομή,επεμβάσεις για ακράτεια ούρων και κολπικη χαλάρωση)

• Μαιευτικό ιστορικό(πολυτοκία,εργώδης ή τραυματικός τοκετός)

• Γυναικολογικά προβλήματα(πρόπτωση μήτρας,κολπική χαλάρωση,ευμεγέθη ινομυώματα μήτρας)

• Ορμονικά προβλήματα(κλιμακτήριος)

Επίσης θα πρέπει να αποκλειστούν άλλες παθολογικές καταστάσεις όπως νευρολογικές παθήσεις,σακχαρώδης διαβήτης,χρόνια αναπνευστική και καρδιακή ανεπάρκεια.

Κλινική εξέταση

Αρχικά είναι απαραίτητη μια αδρή νευρολογική εξέταση της ασθενούς.Ακολουθεί η γυναικολογική εξέταση η οποία περιλαμβάνει:

• Επισκόπηση των έξω γεννητικών οργάνων κατά την οποία διαπιστώνεται σημαντικός ερεθισμός του δέρματος από την χρόνια έκθεση στα ούρα

• Με γεμάτη κύστη ζητούμε από την ασθενή να βήξει ,κατά προτίμηση σε όρθια θέση

• Εξέταση των κολπικών τοιχωμάτων με κολποδιαστολείς για την εκτίμηση του τύπου και του βαθμού της κολπικής χαλάρωσης

Διαγνωστικές εξετάσεις

• Γενική ούρων-καλλιέργεια ούρων

• Διάγραμμα ούρησης

• Pad test

• Ουροδυναμικός έλεγχος

• Ηλεκτρομυογραφία

• Κυστεοσκόπηση

• Ενδοφλέβιος πυελογραφία

• Μαγνητική τομογραφία

Συντηρητική

Ενδύκνειται όταν τα συμπτώματα είναι ήπια ή όταν η ασθενής δεν επιθυμεί χειρουργική επέμβαση ή όταν η φυσική της κατάσταση δεν της επιτρέπει να χειρουργηθεί.Πειλαμβάνει:

• Απώλεια σωματικού βάρους

• Μείωση κατανάλωσης καφείνης,αλκοόλ

• Ασκήσεις πυελικών μυών-kegel

• Ηλεκτρικός ή μαγνητικός ερεθισμός των πυελικών μυών και νεύρων

• Υδροχλωρική δουλοξετίνη(για ακράτεια ούρων από προσπάθεια)

• Συνδυασμός α-αδρενεργικών διεγερτών και τοπικής ορμονικής θεραπείας οιστρογόνων

• Αντιχολινεργικά φάρμακα για την θεραπεία της υπερδραστήριας κύστης

• Έγχυση αλλαντικής τοξίνης Α στον εξωστήρα της κύστεως με τη βοήθεια του κυστεοσκοπίου

• Βελονισμός

• Διαδερμική ηλεκτροδιέγερση του οπίσθιου κνημιαίου νεύρου

Χειρουργική

• Οι κολπικές ταινίες ελεύθερες τάσης αποτελούν την χειρουργική μέθοδο εκλογής για την αντιμετώπιση της ακράτειας ούρων από προσπάθεια

• Κολποανάρτηση κάτα Burch(ανοιχτή και λαπαροσκοπική) με παρόμοια αποτελεσματικότητα με αυτή των ταινιών

• Επεμβάσεις αγκύλης(sling)

• Πρόσθια κολπορραφία

• Περιουρηθρική έγχυση ογκωτικών υλικών

• Μόνιμα εμφυτεύματα ηλεκτροδιέγερσης ριζών της ιερής μοίρας του νωτιαίου μυελου(σε υπερδραστήρια κύστη)