Βλαστοκύτταρα
- Αρχική
- Εγκυμοσύνη
Τα βλαστικά κύτταρα είναι αρχέγονα κύτταρα τα οποία αποτελούν πρόδρομες μορφές όλων των κυττάρων του ανθρώπινου σώματος και κάτω από κατάλληλες συνθήκες μπορούν να μετατραπούν σε όλους τους τύπους κυττάρων του οργανισμού. Δυνητικά τα βλαστοκύτταρα θα μπορούν να θεραπεύουν όλα τα όργανα τα οποία περιέχουν κύτταρα στα οποία αυτά μπορούν να μετατραπούν.
Το αίμα που κυκλοφορεί στα αγγεία του ομφαλίου λώρου ανήκει στο έμβρυο και παραλαμβάνει τις θρεπτικές ουσίες για τη θρέψη του από το αίμα της μητέρας που βρίσκεται στα αγγεία της μήτρας τα οποία καταλήγουν στον πλακούντα. Οι δύο κυκλοφορίες είναι ανεξάρτητες η μία από την άλλη και η ανάμειξη στοιχείων του αίματος είναι ελάχιστη.
Το αίμα του ομφαλίου λώρου μπορεί να συλλεχθεί και κατά τον φυσιολογικό τοκετό, αλλά και κατά την καισαρική τομή και υπάρχει μία φορά στη ζωή του παιδιού η δυνατότητα συλλογής αυτών των κυττάρων. Η διαδικασία της συλλογής που είναι ανώδυνη και ακίνδυνη, αρχίζει μετά το τέλος του τοκετού και την αποκοπή του ομφαλίου λώρου και ως εκ τούτου δεν έχει καμία επίπτωση ούτε στο παιδί ούτε στη μητέρα. Η λήψη του αίματος του ομφαλίου λώρου γίνεται με παρακέντηση του ομφαλίου λώρου μετά από τοπική αντισηψία.
Από το αίμα αυτό διαχωρίζεται ο πληθυσμός των εμπύρηνων κυττάρων μέσα στον οποίο βρίσκονται τα βλαστικά κύτταρα, καταψύχεται και διατηρείται σε συνθήκες υγρού αζώτου στους 196°C κάτω από το μηδέν επ αόριστον.
Μετά τη γέννηση ενός παιδιού, ο πλακούντας, ο ομφάλιος λώρος και το αίμα που περιέχουν απορρίπτονται. Όμως, το αίμα που περιέχεται τόσο στον ομφάλιο λώρο όσο και στον πλακούντα αποτελεί πλούσια πηγή βλαστικών κυττάρων. Το αίμα αυτό περιέχει δύο πληθυσμούς βλαστικών κυττάρων:
Α. Τα βλαστικά αιμοποιητικά κύτταρα αποτελούν τους δομικούς λίθους τόσο του κυκλοφορικού όσο και του ανοσοποιητικού συστήματος καθώς μετατρέπονται σε:
Ερυθρά αιμοσφαίρια, τα οποία μεταφέρουν οξυγόνο σε όλα τα κύτταρα του σώματος.
Λευκά αιμοσφαίρια, τα οποία είναι υπεύθυνα για την άμυνα του οργανισμού σε περίπτωση ασθένειας.
Αιμοπετάλια, που συμμετέχουν στην πήξη του αίματος σε περίπτωση τραυματισμού.
Β. Τα πολυδύναμα-μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα είναι πλέον αρχέγονα, έχουν τη δυνατότητα περισσότερων κυτταρικών διαιρέσεων και μπορούν να διαφοροποιηθούν σε περισσότερα είδη κυττάρων του σώματος εκτός των αιμοποιητικών.
Τα βλαστικά κύτταρα που προέρχονται από το αίμα του ομφαλίου λώρου του παιδιού είναι γενετικά μοναδικά για το ίδιο και την οικογένεια του!
Τα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα αποκαθιστούν τον μυελό των οστών στις αιμοποιητικές μεταμοσχεύσεις, τα μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα βοηθούν στην μη απόρριψη των αλλογενών αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων και στην ταχύτερη αποκατάσταση του μυελού των οστών, στις αυτόλογες και αλλογενείς μεταμοσχεύσεις, και τα εμβρυϊκού τύπου στην κυτταρική αναγέννηση και την αποκατάσταση των ιστών.
Στον πολυδύναμο πληθυσμό του ΟπΑ ανήκει και μια πρόσφατα ανιχνευθείσα κατηγορία βλαστοκυττάρων εμβρυϊκού τύπου (VSELs), τα οποία θεωρούνται υπεύθυνα για την αναγέννηση των ιστών.
Μέχρι σήμερα έχει περιγραφεί η επιτυχής διαφοροποίησή των κυττάρων VSELs στα τρία βλαστικά δέρματα (καρδιομυοκύτταρα, πνευμονιοκύτταρα και σπερματοζωάρια) και έχει επιτευχθεί πλήρης αιμοποιητική αποκατάσταση του μυελού των οστών σε κλινικά μοντέλα μεταμόσχευσης, χωρίς την ταυτόχρονη χορήγηση των αιμοποιητικών.
Τα VSELs αποτελούν μία νέα κατηγορία βλαστοκυττάρων του ομφάλιου αίματος με έντονο αναγεννητικό δυναμικό και ικανότητα διαφοροποίησης, η οποία αναμένεται να συμβάλλει σε πολλές θεραπευτικές προσεγγίσεις της αναγεννητικής ιατρικής, χωρίς να υπάρχουν τα ηθικά ζητήματα των εμβρυικών βλαστοκυττάρων που συλλέγονται από τις βλαστοκύστεις.
Τα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα του ομφάλιου λώρου είναι μοναδικά λόγω της αυξημένης ικανότητάς τους να δημιουργούν άλλους τύπους κυττάρων. Για την ακρίβεια, τα κύτταρα αυτά είναι μοναδικά και διαθέτουν τρία βασικά χαρακτηριστικά:
Είναι αδιαφοροποίητα, μπορούν υπό ειδικές συνθήκες να διαφοροποιηθούν σε πιο εξειδικευμένα είδη κυττάρων και έχουν μακρύτερα τελομερίδια από τα άλλα είδη αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων . Η κρυοσυντήρηση των βλαστοκυττάρων του ομφάλιου λώρου κατά κάποιο τρόπο σταματά το βιολογικό τους ρολόι και τα προστατεύει από βλάβες οι οποίες οφείλονται σε διάφορες αιτίες, όπως η γήρανση , οι ιϊκές μολύνσεις, καθώς επίσης και το ίδιο το περιβάλλον (ακτινοβολίες, μόλυνση του περιβάλλοντος, κ.λ.π.).
Μετά από πολυετείς ιατρικές έρευνες πάνω στα βλαστοκύτταρα έχουν δημιουργηθεί θεραπείες για πάρα πολλές παθήσεις. Οι γονείς λοιπόν θα πρέπει να σκεφτούν σοβαρά πριν τον τοκετό την επιλογή φύλαξης των αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων και ιστού ομφάλιου λώρου του παιδιού τους. Οι επιλογές που προσφέρονται σήμερα στην Ελλάδα είναι η φύλαξη των αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων και ιστού ομφάλιου λώρου σε μια οικογενειακή τράπεζα βλαστοκυττάρων ή η δωρεά αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων. Αυτές οι δύο επιλογές είναι ουσιαστικά δύο διαφορετικές υπηρεσίες.
Η οικογενειακή τράπεζα βλαστοκυττάρων, προσφέρει τη φύλαξη των βλαστοκυττάρων και ιστού για τον ίδιο τον δότη (99% συμβατότητα) και ενδεχομένως για το οικογενειακό του περιβάλλον. Το δικαίωμα χρήσης των βλαστοκυττάρων έχουν μόνο οι παραπάνω.
Η δωρεά βλαστοκυττάρων προσφέρει τη φύλαξη των βλαστοκυττάρων του δότη ώστε να χρησιμοποιηθούν για θεραπεία από οποιονδήποτε συμβατό δέκτη που θα νοσήσει στο μέλλον. Οι περισσότερες τράπεζες δωρεάς ανήκουν σε ένα παγκόσμιο δίκτυο εύρεσης μοσχευμάτων ομφαλοπλακουντιακού αίματος και μπορούν να επιλεγούν μοσχεύματα με συγκεκριμένες παραμέτρους, σύμφωνα με την διαχείριση από τον αντίστοιχο οργανισμό μεταμοσχεύσεων κάθε χώρας . Οι υποψήφιοι γονείς δωρίζουν το δείγμα σε αυτά τα ιδρύματα και δεν έχουν κανένα δικαίωμα πάνω σε αυτό.
Το κάθε παιδί έρχεται στον κόσμο μαζί με ένα δώρο από τη φύση, με μια «ασφάλεια ζωής», με μια ποσότητα «ανταλλακτικών κυττάρων» που αν διατηρηθούν θα συντελέσουν στην υγεία και τη μακροβιότητα του.
Η γέννηση του παιδιού είναι μια και μοναδική ευκαιρία για να φυλάξετε αυτό το πολύτιμο υλικό που είναι τα βλαστοκύτταρα.
Αν αποφασίσουμε να το φυλάξουμε για να διασφαλίσουμε το μέλλον του παιδιού μας, αυτό έχει το μικρότερο κόστος αναλογικά με τις υπόλοιπες επιλογές … μέσα σ’ όλα τ’ άλλα…
Όμως οι ηλικιωμένοι πλέον συνομήλικοι του κάποτε θα λένε: “είναι ένα από τα τυχερά παιδιά που οι γονείς του προνόησαν να φυλάξουν βλαστοκύτταρα”. Γιατί οι θεραπευτικές εφαρμογές που έρχονται απαιτούν ο καθένας να έχει τα δικά του βλαστοκύτταρα, αυτά που του χάρισε η φύση.
Η χρήση των βλαστικών κυττάρων εκτός από το ίδιο το παιδί μπορεί επίσης να επεκταθεί και στους γονείς, τα αδέλφια, εφ όσον ελεγχθεί η ιστοσυμβατότητα. Οι πιθανότητες να είναι κάποιος απόλυτα συμβατός μέσα στην οικογένειά του είναι 30% 1 ενώ εκτός οικογενείας 1/100.000 2. Έτσι η σημερινή πιθανότητα να χρησιμοποιηθεί το μόσχευμα για κάποιο μέλος της οικογένειας ανέρχεται στο 1/200 3 για όλη τη διάρκεια της ζωής. Πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα σημερινά ιατρικά δεδομένα η πιθανότητα αυτή δεν θεωρείται αμελητέα.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι κάτω από κατάλληλες συνθήκες τα βλαστοκύτταρα μπορούν να μετατραπούν σε κάθε είδους κύτταρο του οργανισμού. Αρχικά η χρήση τους περιορίζονταν μόνο σε παθήσεις του αίματος, στη συνέχεια επεκτάθηκε στη θεραπεία του καρκίνου και των ρευματικών νοσημάτων, ενώ τα τελευταία χρόνια δοκιμάζονται με επιτυχία στη θεραπεία του εμφράγματος, του διαβήτη, του αυτισμού και της εγκεφαλικής παράλυσης. Οι τελευταίες εφαρμογές απαιτούν αυτόλογα κύτταρα (του ίδιου του ασθενή).
Σήμερα στα εργαστήρια γίνονται ωάρια και σπερματοζωάρια με τη χρήση βλαστοκυττάρων του ομφαλοπλακουντιακού αίματος. Το επίτευγμα αυτό θα καταργήσει τους δότες ωαρίων και σπερματοζωαρίων και τα πρακτικά και ηθικά προβλήματα που προκύπτουν από τη χρήση τους.
Σήμερα, όλο και περισσότερα ζευγάρια επιλέγουν να φυλάξουν τα βλαστικά κύτταρα του παιδιού τους, όχι μόνο επειδή αυτά αποτελούν «πηγή ζωής» στην περίπτωση που το παιδί ή ένα μέλος της οικογένειας εμφανίσει κακοήθη ασθένεια, αλλά και για μελλοντική, πολλά υποσχόμενη ευρεία χρήση τους στην αναγεννητική ιατρική.
Η κρυοσυντήρηση βλαστικών κυττάρων σε σταθερές συνθήκες υγρού αζώτου επιτρέπει τη φύλαξη τους επ άπειρον και τα καθιστά έτοιμα προς χρήση οποιαδήποτε χρονική στιγμή αυτά χρειαστούν.
Είναι μια πράξη πρόνοιας για κάθε οικογένεια!
